Müze Kompleksi içerinde Milas Evi Konağı, Karşılama Merkezi, Milas Halısı Müzesi, Çocuk Aktivasyon Merkezi ile Hekatomneion Kutsal Alanı ve Hekatomnos Mezar Anıtı yer almaktadır. Hekatomneion Kutsal Alanı ve Hekatomnos Mezar Anıtı Arkeoloji dünyasında yüzyılın keşfi olarak gösterilen Satrap Hekatomnos’un Anıt Mezarı, Antik Mylasa kentine egemen bir noktada ve yerleşmenin her yerinden görülebilen bir konumda inşa edilmiştir. Bu görkemli Anıt Mezar’ın inşasına M.Ö 4. yüzyılın ilk çeyreği içinde başlanmış olmalıdır. Yapı hanedanlığa adını veren Satrap Hekatomnos’un ani ölümü ardından oğlu Maussollos tarafından inşa edilmiş ancak Maussollos’un başkenti Mylasa’dan Halikarnassos’a taşıma kararı ardından tamamlanamadan yarıda bırakılmıştır. Anıt mezar, antik dünyanın yedi harikasından biri olarak kabul gören Halikarnassos Maussolleionu’nun da öncüsü olup; UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi’nde yer almaktadır. Mezar anıtının burada kurulmasının nedeni, mezar odasını ana kayanın içine oturtarak, üzerine Antik Çağ’ın tapınaklarıyla yarışacak görsellikte görkemli bir anıt mezar inşa etmektir. Mezar odasına giriş 8.09 metre uzunluğundaki bir koridor (dromos) ile sağlanır. Anakaya üzerine oturan bindirme tekniğindeki tonozlu mezar odası içinde dört tarafı kabartma figürlerle çevrili mermer bir lahit ve odayı çevreleyen duvarların iç yüzeyinde renkli duvar resimleri yer almaktadır. Mezar odasındaki lahit, 2,90 x 2,28 m. ebatlarında ve 1,54 m. yüksekliğindedir. Tepe ve köşeleri heykelciklerle süslenmiş alınlıklı bir kapağa sahiptir. Hekatomnos’un ölümünden sonra yerine geçen büyük oğlu Maussollos tarafından yaptırılmıştır. Lahidin dört yüzü Klasik Çağ’ın en ünlü yapıtlarıyla boy ölçüşebilecek kalitede kabartmalarla donatılmıştır. Ön yüzündeki kabartmalar, sahnenin ortasında divan üzerinde uzanmış Hekatomnos, yanında karısı Aba ve önlerinde çocukları Maussollos ve Artemisia ile birlikte betimlendiği bir “Şölen Sahnesi”dir. Ailenin sağında ve solunda ayakta duran figürler ise saraylılar ve hizmetlilerdir.Lahitin arka yüzünde, “Aslan Avı” sahnesinin ortasında at üzerinde olan Mausollos’un, bir kolu havada elinde tuttuğu mızrakla (mızrak günümüzde kayıp durumdadır) avına son vuruşu yaptığı an betimlenmektedir. Maussollos’un arkasında Pers giyimli köpekli av uşakları, önünde ise satrap dostu av yoldaşları bulunmaktadır. Lahit sağ yan cephede, “Hekatomnos’a Tutulan Yas” sahnesinin ortasında divanın üzerinde uzanmış, başı öne eğik, üzgün bir ifadeye sahip olan Maussollos, yanında elini ona doğru uzatmış karısı Artemisia ve önlerinde oğullarının betimlendiği bir yas sahnesi yer almaktadır. Bütün aile Hekatomnos’un ölümünün yasını tutmaktadır. Ailenin sağında ve solunda ayakta duran figürler ise Mausollos ve Artemisia’nın hizmetindeki saraylı ve hizmetlilerdir. Lahit sol yan cephede, “Görev Değişimi” sahnesinin solunda, bir eli havaya kalkmış halde oturan erkek figür Hekatomnos, önünde ayakta duran kadın figür; karısı Aba’dır. Hekatomnos’un karşısında oturan erkek figür; oğlu Maussollos ile karısı Artemisa’dır. Bu bir görev değişimi sahnesidir. Maussollos, babası Hekatomnos’tan satraplığı devralmaktadır.
Duvar Resimleri:
Gerek teknik ve gerekse sanat yönünden kendisini döneminin zirvesine taşıyan duvar resimleri için iki ayrı alan seçilmiştir: Doğu alınlıkta mezarın sahibi olan selef, yani Hekatomnos, batı alınlıkta ise halef, yani Maussollos resmedilmiştir. Minyatür teknikte çalışılmış friz sahnelerinde iki farklı konu resmedilmiştir. Batı frizde Theseus’un da katıldığı Lapit-Kentaur mücadelesi: Kentauromachie. Güney ve kuzey yönde de devam eden doğu frizde ise, Achilleus’un dahil olduğu Greklerle Amazonlar arasındaki mücadele: Amazonomachie, yer almaktadır. Milas Konağı: 1890 yılında yapılan Emin Ağa Konağı içerisinde Milas sivil mimarlığının plan, malzeme ve süsleme öğeleri yansıltılmaktadır.
Halı Müzesi
Arkeopark alanı içerisinde mimari plan şeması ve boyutu ile göze çarpan özel sivil mimarlık örneklerinden biri olan yapının 20.yüzyıl başında yapılmış olduğu düşünülmektedir. Dört eyvanlı sofası, göbekli ahşap tavanı ile Milas için değerli bir örnek yapıdır. Milas Halı Müzesi olarak kullanılmaktadır.
