NEMRUT
Nemrut Dağı yamaçlarındaki olağanüstü güzellikteki anıtsal heykeller, Adıyaman'ın Kahta İlçesinde bulunur. Helenistik Dönemin bu görkemli kalıntıları, 2206 metre yükseklikte Nemrut’un Doğu, Batı ve Kuzey teraslarına yayılarak harikulade bir manzara oluşturur. Kommagene Kralı I. Antiochos’un tanrılara ve atalarına minnetini göstermek için kireç taşı bloklarından yaptırdığı iyi korunmuş 8-10 metrelik heykeller, 1987 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne alındı. Kommagene olarak anılan bölgede I. Mithradates tarafından kurulan bağımsız krallık, oğlu I. Antiochos (M.Ö. 62-32) döneminde önem kazandı. M.S. 72 yılında Roma’yla savaşın kaybedilmesince bağımsızlık sona erdi.
UYGARLIKLARI BULUŞTURAN HEYKELLER
Heykeller Helenistik, I. Antiochos’un, annesinin Hellen, babasının ise Pers soyundan gelmesinden dolayı Batı ve Doğu arasında köprü oldu. Kommagene Krallığı’nın tarihten silinmesiyle yaklaşık iki bin yıl boyunca yalnızlığa terk edildi. Müze-i Hümayun (İmparatorluk Müzesi) Müdürü Osman Hamdi Bey 1883’te bir ekiple Nemrut’ta çalıştı. 2. Dünya Savaşı’nın ardından Amerikalı arkeolog Theresa Goell ve Alman Karl Doerner; kazı, araştırma ve inceleme yaptı. Doğu ve Batı Terasları’nda Antiochos ile tanrı ve tanrıça heykellerinin yanı sıra aslan ve kartal heykelleri bulunur. Batı Terası’nda aslanlı bir horoskop yer alır. Güneşin doğuşunun izlendiği Doğu Terası kutsal merkez olduğu için en önemli heykel ve mimari kalıntılar buradadır. Yaklaşık 10 metrelik tahtlarda sıra halinde oturmuş kral ve tanrı heykellerinin yüzü güneşe doğru bakar.
KOMMAGENE KRALININ VASİYETİ
Sırasıyla Kommagene Krallığı’nın gökyüzü hakimiyetini temsil eden koruyucu kartal ve yeryüzü hakimiyetini temsil eden koruyucu aslan, Kral I. Antiochos, Kommagene (Tyche), Zeus-Oromastes, Apollon- Mithras ve Herakles-Artagnes heykelleri yer alır. Tahtların arkasında Kral Antiochos’un 237 satırlık dini ve sosyal içerikli vasiyeti (Nomos) bulunur. Terasın kuzey ve güneyinde Kommagene Krallığı’nın Pers soyuna ait krallarının kabartma stelleri bulunur. Heykellerin önünde ateş sunağı (Altar) ve yanında oturan aslan heykeli vardır. Batı ve Doğu teraslarını bağlayan 180 metrelik bir tören yolu olan Kuzey Terası’nda da tamamlanmamış stel ve kaideler vardır.
HAZIR GELMİŞKEN
Fırat Nehri geçitlerine ve ovalarına hâkim bir noktadaki Nemrut Dağı Tümülüsü’nü de görmeyi ihmal etmeyin. Yazıtlarda Kommagene Kralı I. Antiochos’a ait anıt mezarın burada olduğu belirtiliyor. Kralın kemikleri ya da küllerinin ana kayaya oyulmuş odaya konulduğu tümülüsün yüksekliği 50 metre, çapıysa 150 metre. 30 bin metreküp kırma taşın yığılmasıyla oluşturulan tümülüs, küçük kaya parçalarıyla örtülerek korunuyor.
